MEZAR TAŞLARI - ÜSKÜDAR AYAZMA ÇUKADAR MUSTAFA AĞA MEZAR TAŞI

Çukadar Mustafa Ağa Mezar taşı; İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakası Üsküdar Ayazma’da bulunan Sultan III.Mustafa’nın yaptırdığı Ayazma Camii’nin haziresinde bulunan bir mezar taşıdır. Yeniçerilerin giydiği Börk olarak adlandırılan Yeniçeri Başlığı simgelenmiş bir mezar taşıdır. Bu mezar taşı çok özeldir. Bu tür taşlardan İstanbul mezarlıklarında çok az vardır. Börk keçeden yapılan bir başlıktır. Osmanlı’da heykel sanatı olmamasına rağmen bu börk muhteşem bir şekilde simgelenmiştir.

Çukadarlık görevi; Padişahın kıyafetlerini taşıyan ve koruyan yeniçeri görevidir. Mezar taşı üzerine okunan yedi satırlık kitabe metni celi sülüs hatla kaleme alınmıştır. Yazılar zemine hakkedilmiş olup zemin ve kabartma aynı renktedir. Mezarın ayak taşı üzerinde herhangi bir yazı ve kabartma yoktur. Bu mezarın hemen yanında yine Üsküf başlıklı Silahtar Seyyit Mehmet Ağa’nın mezar taşı bulunur.

Ayazma Camii’nin kıble tarafındaki hazirde mihrabın önünde yer alan mezarlar 18.yüzyıl sonlarından günümüze kalmış nadir eserlerden biridir. Yerinde iyi halde korunabilmiştir.

Mezarın kitabesi şöyledir :

Hüve’l- Hallaku’l-Baki

Merhum ve magfur el-muhtaç

İla rahmet-i Rabbihi’l’-Gafur

Çukadar Ağa-yı

Hazret-i şehriyari

Mustafa Ağa’nın

Ruhiçün el-Fatiha

3 Kasım 1782 

MEZAR TAŞLARI - SİLİVRİKAPI SALİHA HATUN MEZAR TAŞI 1739

28 Eylül 1730 tarihinde İstanbul’da başlayan Patrona Halil isyanı Osmanlı tarihindeki önemli olaylardan biridir. İsyan günlerce sürmüş ve kente büyük zarar vermiştir. Patrona Halil denilen isyancı başının öldürülmesi ile isyan sona ermiştir.

Dönemin devlet adamlarında Gülşeni Ağanın kızı Patrona Halil tarafından zorla kaçırılarak zevcesi yapılmıştır. Gülşeni Ağa’nın Kumrulu Mescit’te bulunan evi Patrona Halil ve zindan arkadaşı Zennane Yusuf tarafından basılarak Saliha Hatun kaçırılmıştır.

Bu mezar taşı 18.yüzyıl taş işçiliğinin en güzel eserlerinden biridir. Kadın mezar taşlarına vefat eden kişinin adı ve babasının veya kocasının aidiyeti yazılır. Tek başına kadın ismi yazılmazdı. Mezar kitabesinde Patrona Halil ile ilgili bir şey yoktur.

Mezar Kocamustafapaşa Silivrikapı caddesindeki camiinin haziresindedir. Mimar Sinan eseri olan Hadım İbrahim Paşa Camii’nin mezarlığındaki bu taş Osmanlı Sanatı için çok önemli bir eserdir. Mezarın baş ve ayak uclarında birer taş bulunur. Bu taşların iki yüzü de işlenmiştir.

Mezar taşının kitabesi şöyledir.

Hüvel-Baki

Gülşeni Ağa’nın ehli kim o fahrüs-salihat

Saliha hatun bi-misl eyledi huy-i nikde

İmtisal-i ırcii kıldı edüb azm-i behişt

Kaldı cism-i zevrakı bu külzüm-i tarikde

Kasr-ı bağ-ı Adn içinde ruhi pervaz eyleyüb

Bula ziynet zat-ı paki hile-i barikde

Yana diller lafz u ma’na ile tarihin görüb

Ruhu mev’a kıldı gurbeti bin yüz elli ikide.

Fi sene 1152 ( 1739 )

Kitabe, celi ta’lik hatla on satır yazılmıştır. Kitabenin üstünde rokoko tarzında motif, onun üstünde ise vazo içinde meyvelerin yer aldığı beş adet kase işlenmiştir. Mezar taşının taç kısmı yine gül kabartmalarıyla son bulur.

Mezarın ayak taşında ise nefis bir işçilik uygulanmış iki sütunun sıraladığı alanda vazo içinde güller, laleler ve zerrin çiçeklerinin yer aldığı bir kompozisyon bulunur. Ayak taşının üst kısmına simetrik olarak uygulanmış gül demetleri işlenmiştir.

MEZAR TAŞLARI - BEYAZIT HAZİRESİ MİMAR KEMALETTİN MEZAR TAŞI

Mimar Kemalettin MezarTaşı; İstanbul Beyazıt Camisi’nin haziresinde bulunur. Mimar Kemalettin Üsküdar’da bir deniz Albayının oğlu olarak 1870 tarihinde dünyaya geldi. Öğrenim sırasında Arapça ve Fransızca öğrendi. Daha sonra Mühendis Mektebinden birincilikle mezun oldu. Almanya’da da tahsil etmiş ve ülkeye dönünce Mühendis Mektebine hoca olarak atanmıştır. Hocalığının yanı sıra serbest mimarlık yapmıştır.  Aynı dönemde Seraskerlik Dairesi Baş mimarı olarak çalışmıştır. Kudüs’teki Mescidi Aksanın restorasyonun da gösterdiği başarı üzerine İngiliz Krallık Mimarlık Enstitüsü’ne kabul edildi.

Meydana getirdiği binalarda eski Türk üslubunu yeni ihtiyaçlarla telif etmeye çalışmış ve son mimarlık sanatımızda bir çığır açmıştır.

Mimar Kemalettin tarafından yapılan binalar Bebek, Bakırköy ve Yeşilköy Camileridir. Eyüp’te Reşadiye Mektebi, Sultan Reşat Türbesi, İstanbul Sirkeci’de I-IV. Vakıf Han binaları, Çamlıca Kız Lisesi, Üsküdar Ayazma Mektebi,  Laleli’de Harikzedegan Apartmanları, Ankara’da Atatürk Enstitüsü binası,  Mahmut Şevket Paşa, Ali Rıza Paşa, Cevat Paşa, Hüsnü Paşa Türbeleri ve İÜ. Nadir Eserler Kütüphanesi olan Medresetü’l- Kuzzat binası sayılabilir. 57 yaşında vefat ettiğinde Ankara Evkaf Umum Müdürlüğü Heyeti Fenniye müdürü idi.

Beyazıt Camisi haziresinde türbe girişinin sağ tarafındaki bulunan mezar kitabesi, Latin harfleriyle majiskül olarak ve harfler mermere oyularak yazılmıştır. Harfler bir heykel gibi üç boyutludur.

Mimar Kemalettin ibaresinin sağ ve sol tarafında doğum ve ölüm tarihleri yer almaktadır. Mezarın solunda bulunan Mimar Kemalettin yazısı dışında ayak taşı bulunmaktadır. Ayak taşı olarak mermerden şekillendirilmiş bir parça, baş taşı olarak aşağıya doğru daralan silindir şeklinde mermer bir sütun dikilmiştir. Sütunun üzerinde birbirine paralel ve aralıklı olarak oyulmuş yivler bulunur. Mezar oldukça sade bir görünümdedir.