www.tas-istanbul.com

EYÜP NİŞANCA ÇANKIRILI MUSTAFA RASİH EFENDİ MEDRESESİ

Kangırılı Mustafa Efendi Medresesi ve Çankırılı Mustafa Rasih Efendi Medresesi;  İstanbul, Eyüp Nişanca Nişancı Mustafa Paşa Caddesi ile Davut Ağa Caddesi’nin birleştiği yerde bulunan yapı adasında inşa edilmiştir. İnşa tarihi takriben 1650 yıllarına tarihlenmektedir. Medreseyi Damat Mustafa Rasih Efendi yaptırmıştır.

Damat Mustafa Rasih Efendi Çankırı’dan İstanbul’a geldiğinde Şeyhülislam Minkarizade Yahya Efendi'nin kızıyla evlendi. Müderris, Bursa kadısı ve İstanbul kadısı görevlerinde bulundu. Aynı yılın Kasım ayında Anadolu kazaskerliğine getirildi. Daha sonrada bu görevden alınarak Rumeli Kazaskerliği payesi verildi. Nisan 1652 yılında vefat etti. Mustafa Efendi'nin mahlasının Rasih olduğu bilinmektedir. Şeyhülislam Minkarizade Yahya Efendi'ye damat olması dolayısıyla Kangırılı Mustafa Efendi soyundan gelen ve hemen hepsi de ilim ehli olan çocuk ve torunlarına Damatzadeler ismi verilmiştir.

Eyüp-Nişanca' da, Mustafa Paşa Mahallesi'nde ve aynı isimli cadde üzerinde "Kangırılı Mustafa Efendi Medresesi" adıyla bilinen bir medrese yaptırılmıştır. Medresenin yapılış tarihi 1652 yılından öncedir. Oğlu Ahmet Efendi, söz konusu medreseyi intisap ettiği Nakşibendi şeyhi Murat Efendi'ye tekke olarak tahsis etmiştir. Bu medrese bu tahsisten sonra 1702 tarihinde tekke olarak kullanılmaya başlanmıştır. Medrese yapısı orijinal değildir. Büyük bir olasılıkla sonrada restorasyon sırasında özgünlüğü bozulmuştur.

Medrese U şeklinde bir plan düzeninde olup, üzeri kubbelidir. Hücrelerin önünde kubbeli revaklar bulunuyordu. Bu revaklar XX. yüzyılın başlarında yıkılmış ve 1983 yılında da yeniden yapılmıştır. Orta avlu üstü kapatılmış medrese mimarisi ile alakası olmayan bir yapı ortaya çıkmıştır. Medrese girişinin karşısında bulunan Dershane ve üç yanda medrese hücreleri bulunur. Hücrelerin önünden revaklı kısımlar ve orta avlu halı ile kaplanmıştır. Avlunun üstü kapatıldığı için klasik medrese mimarisi yok olmuştur. Şuandaki haliyle bir düğün salonunu andırmaktadır.  Yapının iç ve dış hali Osmanlı Medrese mimarisine benzememektedir. Bu yapı 1702 tarihinden itibaren dergah olduğu için medrese teftiş sayıları da bulunmamaktadır. Medrese odalarının arkasındaki bahçede ise tekke şeyhinin cumbalı ahşap evi üç katlı ahşap bir meşrutası bulunuyordu. Bu meşruta da 1983 yılında yıkılmıştır.

Bugün Kuran kursu ve yüksek öğretim talebe yurdu olarak kullanılan yapı oldukça büyük bir alanda kuruludur. Medrese yüksek duvarlarla sokaklardan ayrılmıştır.